Poprzednio udzielono wielu dobrych rad ludziom otyłym: jak mają się żywić, jaki prowadzić tryb życia, co im wolno, a czego nie wolno, dlaczego tyją. Obecnie zajmiemy się krytyczną oceną skutków różnego rodzaju odchudzania. Należałoby od­powiedzieć na pytania, jakie szanse powrotu do normalnej figury ma człowiek otyły i od czego to zależy.
Wiele czynników decyduje o sukcesie odchudzenia, ale chy­ba największe znaczenie, tak jak w każdego rodzaju działalnoś­ci człowieka, mają takie cechy charakteru, jak: cierpliwość, upór, dyscyplina wewnętrzna i systematyczność, Z obiektyw­nych warunków decydujących o skuteczności odchudzania duże znaczenie ma wiek. Uogólniając, największe szanse mają w ko­lejności: młode kobiety, kobiety w średnim wieku, młodzi mężczyźni, kobiety w starszym wieku i starsi mężczyźni. Domi­nacja kobiet jest w tym przypadku zdecydowana. I nic w tym dziwnego, bowiem płeć piękna, jak sama nazwa sugeruje, bardziej dba o ładny wygląd, którego niezbędnym elementem jest szczupła figura. Mówimy, że kobiety mają silną motywację w kierunku odchudzania, natomiast mężczyźni bardziej cenią sobie wygodę i przyjemność związaną z jedzeniem niż wygląd, dlatego też mniej dbają o linię i rzadko myślą o odchudzaniu.
Mówiąc o wieku i jego znaczeniu w odchudzaniu należałoby w bardziej konkretny sposób ustalić granice wiekowe. Dla kobiet likwidacja nadwagi jest najłatwiejsza w latach 2025. Przekroczenie 40 lat zdecydowanie zmniejsza szanse powrotu do normalnego ciężaru, a po 50ce odchudzanie jest już niesły­chanie trudne. Dla mężczyzn granica wieku krytycznego leży nieco wyżej, gdzieś ok. 4550 lat, ale w zamian mają oni w ogóle, niezależnie od wieku, znaczniejsze trudności z likwida­cją nadwagi, a ponadto otyłość u mężczyzn jest stanem związa­nym z większym ryzykiem dla zdrowia. Po osiągnięciu 5560 lat również mężczyźni przestają być podatni na kuracje odchudza­jące. Oporność na leczenie otyłości w starszym wieku nie wynika z istnienia jakichś specjalnych zaburzeń, ale głównie z braku motywacji, a mówiąc bardziej zrozumiale z braku istotnych powodów do odchudzania oraz niechęci do podejmo­wania wysiłków zmniejszających komfort życia. Podanych po­wyżej granic wieku nie należy brać zbyt dosłownie. Ważne jest nie liczenie lat, ale samopoczucie. Obecnie rozróżniamy pojęcie tzw. wieku kalendarzowego i wieku biologicznego. Ktoś mający 60 lat stanem zdrowia i wydolnością fizyczną może dorównać czterdziestolatkom. Mówimy, że biologicznie jest młody. Dla sukcesów' w odchudzaniu liczy się wiek biologiczny a nie kalendarzowy.
Poza wiekiem, skuteczność odchudzania zależy od wielu innych jeszcze czynników. Jednym z nich jest wspomniana już motywacja, a więc powody, dla których chcemy schudnąć. Silna motywacja może zdecydować o sukcesie, pomimo innych nie­korzystnych okoliczności. Zakochana, młoda kobieta z pewnoś­cią wykaże duży upór, cierpliwość i poświęcenie, co stwarza dla niej duże szanse powrotu do szczupłej figury. Przykładem ludzi o silnej motywacji tego typu są aktorzy i aktorki, którzy potrafią, jeżeli tego wymaga scena, schudnąć, a czasami nawet utyć niemal na żądanie. Osobom w starszym wieku brak tak silnej motywacji. Wygląd zewnętrzny nie jest istotną sprawą. Względy zdrowotne nie dla wszystkich są ważne, albo raczej nie wszyscy mają na tyle wyobraźni, aby powiązać trud odchudza­nia z szansą uzyskania dobrego stanu zdrowia za lat 10 czy 15. Dopiero w momencie wyraźnie złego samopoczucia rozpoczyna się gorączkowe zabiegi celem „zrzucenia" kilku lub kilkunastu kilogramów nadwagi, ale w tym czasie zwykle jest już za późno.
Duże znaczenie, zwłaszcza dla utrzymania ciężaru ciała po okresie odchudzania, ma znajomość podstawowych zasad hi­gieny żywienia i profilaktyki otyłości. Osoby o określonej na ten temat wiedzy radzą sobie czasami całkiem nieźle. W tej grupie osób jest o wiele większy odsetek takich, którzy trwale likwidu­ją nadwagę. Potrafią one odrzucić cały balast nieistotnych, mało skutecznych a czasami bardzo uciążliwych zabiegów i ograni­czeń a skoncentrować się na tym, co rzeczywiście jest ważne. Mierne rezultaty osiągają osoby mało interesujące się proble­matyką odchudzania, a polegające jedynie na przypadkowych radach i liczące na cudowne leki, cudowne diety, masaże, i wierzące, że wizyta u lekarza może radykalnie zmienić ich figurę. Do nich należą ci, którzy twierdzą o chorobliwym podłożu swojej otyłości szukając potwierdzenia w kolejnych wizytach u lekarza. Osoby takie są bezkrytyczne, jeżeli chodzi o stosowanie różnych, czasami bardzo dziwnych kuracji, nie zawsze najzdrowszych.
Duże znaczenie ma możliwość korzystania z fachowej, życzli­wej porady. Wyjaśnienie wątpliwości, których osoby otyłe mają zwykle sporo, jest ważnym czynnikiem powodzenia kuracji.
Innym, ważnym momentem jest życzliwa presja ze strony grona najbliższych lub osób mających duży autorytet u odchu­dzającego się. Czasami jedna rozmowa z mężem prędzej może wywołać powstanie motywacji u kobiety otyłej niż kilka wizyt u lekarza.
Wymienimy obecnie w punktach wszystkie omówione po­przednio okoliczności wspomagające w odchudzaniu i rozumie­niu odchudzania jako procesu dającego w efekcie stały i okre­ślony ciężar ciała należny lub niewiele odbiegający od należ­nego.
1. Motywacja warto stworzyć sytuację silnej motywacji.
Wiek pamiętać, że nie należy czekać do emerytury z odchudzaniem (dużo czasu na realizację zamierzeń).
Stopień wiedzy na temat odchudzania i profilaktyki oty­łości. Wygrywają ci, którzy wiedzą jak się odchudzać i w jaki sposób nie dopuścić do powtórnej nadwagi.
Cechy charakteru względy obiektywne, mało zależne od osoby otyłej.
Atmosfera pozytywnej presji powinien taką sytuację stworzyć ktoś z najbliższego otoczenia. Ważne dla otyłych dzieci.
Możliwość korzystania ze stałego, fachowego poradnic­twa, najlepiej lekarza.
Spełnienie wszystkich wymienionych warunków daje najwię­kszą gwarancję utrzymania ciężaru ciała w granicach normy
Obecnie zajmiemy się szczegółową analizą skuteczności od­chudzania i profilaktyki otyłości. Na początek uściślimy pewne pojęcia.
Mówiąc o skuteczności odchudzania lub kuracji odchudzają­cej rozumiemy to jako spadek ciężaru ciała w trakcie kuracji. Skuteczność profilaktyki otyłości oceniamy z punktu widzenia zachowania ciężaru ciała uzyskanego w wyniku odchudzania.
Definiując powyższe pojęcia, należałoby jeszcze zająć się wytłumaczeniem słowa „odchudzanie". W potocznym rozu­mieniu oznacza ono zmniejszanie stopnia otyłości. Logiki w nim jednak jest niewiele, gdyż w zasadzie odchudzić powinno oznaczać pozbyć się „chudości". Jednakże zostało ono po­wszechnie zaakceptowane jako synonim określający zmniejsza­nie stopnia nadwagi, i w znaczeniu tym jest jednoznaczne. Brak więc powodów aby zastępować je innym wyrażeniem. Zresztą innego nie znamy.